Wekelijks sta ik langs het korfbalveld bij de wedstrijd van onze oudste dochter. Twintig jaar geleden had ik als voetballer niet gedacht dat ik wekelijks langs een korfbalveld zou staan en dit ook nog heel leuk zou vinden. Maar dit is zeker het geval. Onze dochter is in de F-pupillen gestart en gaat inmiddels haar vijfde seizoen in. Haar eerste wedstrijden zag het er niet naar uit dat het een korfbalster zou worden. Als het regende, liep ze met haar hoofd verscholen onder haar shirt. Ze was meer met alles om haar heen bezig dan met het spel. Dit is veranderd. Ze heeft het spelletje goed door en is ook nog eens behoorlijk balvaardig.

Elk jaar komen er nieuwe aanmeldingen en stromen er nieuwe kinderen in. Eén van deze kinderen was eerst een wedstrijd te kijken met haar moeder. Deze wedstrijd werd een walk-over doordat de tegenstander niet heel scherp verdedigde. Doordat ze nog 4 tegen 4 spelen, kun je in de omschakeling heel snel van de ene korf naar de andere korf gaan. Als je een speler in het team hebt die ver kan gooien en iemand die snel is, kun je eenvoudig veel punten maken. Dit was het spelletje van deze wedstrijd. Eén meisje benutte de ruimte deze wedstijd heel goed en werd prima bediend, waardoor ze veel scoorde.

Toen ik in de week na deze wedstrijd onze dochter naar training bracht, sprak ik met de vader van het meisje dat was wezen kijken. Hij wees mij direct naar het meisje dat veel had gescoord en vertelde mij dat zij heel goed kan korfballen. Ik was enigszins verbaasd en vroeg hem waarom zij zo goed was. Hij was niet bij de wedstrijd geweest, maar had gehoord dat zij veel scoort en dan ben je goed. Dus als je veel scoort ben je goed? Ja, als je scoort ben je toch goed. Hij lachte dat ik deze vraag stelde.

De volgende wedstrijd was er meer tegenstand. De tegenstander verdedigde scherp, waardoor er veel minder tijd was om te schieten. Dan moet je snel denken en handelen. Wat voor voetbal geldt, geldt ook voor korfbal. Iedereen die tijd en ruimte krijgt, kan goed voetballen. Maar hoe hoger het niveau wordt, hoe minder tijd en ruimte iemand krijgt. Dan is handelingssnelheid heel belangrijk. Goede voetballers kunnen sneller handelen. Dit is bij korfbal ook zo. De wedstrijd ging gelijk op, maar uiteindelijk wonnen ze wel met 10-6. Het meisje dat in de eerste wedstrijd veel scoorde, werd deze wedstrijd goed verdedigd waardoor ze niet tot veel schoten kon komen. Uiteindelijk scoorde ze in deze wedstrijd één van de tien punten.

Ook de wedstrijd die hierop volgde was weer een moeilijkere tegenstander. Er werd met 12-9 gewonnen. Wederom speelde het meisje dat de eerste wedstrijd zoveel scoorde een goede wedstrijd, maar ze maakte zelf wederom niet veel punten. Ze scoorde één van de twaalf punten. In de wedstrijden dat er een hogere handelingssnelheid werd gevraagd, stonden er andere kinderen op die het verschil maakten.

De ijsbergtheorie

Korfbal is bij uitstek een teamsport, doordat er niet mag worden gelopen met de bal in de hand. Waar een voetballer zelf een aantal tegenstanders met de bal aan de voet voorbij kan lopen en op het doel kan schieten, is dit bij korfbal niet het geval. Je mag alleen lopen zonder bal. Dit betekent dat je altijd samen moet spelen om bij de korf van de tegenstander te komen.

Samen aanvallen, maar ook samen verdedigen. Als één van de spelers zijn of haar tegenstander niet verdedigt, wordt het heel moeilijk om een wedstrijd te winnen. Zeker als er 4 tegen 4 wordt gespeeld. Hieruit blijkt wel dat meer dan alleen raak gooien nodig is om een goede korfballer te zijn.

Iemand die geen inzicht in het spelletje heeft, ziet enkel wie er scoort. Dit kan als het zichtbare gedeelte van de ijsberg worden beschouwd. Maar voordat het punt gescoord wordt, is er door andere spelers al veel arbeid verricht. Wellicht heeft iemand al een bal onderschept of een bal afgevangen onder de korf.

Daarnaast moet degene die scoort wel in stelling worden gebracht. Soms is deze aangooi nog moeilijker dan het scoren. De aangooi moet namelijk strak en met de juiste snelheid, zodat de tegenstander niet meer op tijd kan komen om te verdedigen. Iemand die het spelletje niet begrijpt, zal dit niet zien. Al deze belangrijke acties kunnen voor hem of haar worden beschouwd als het onzichtbare deel van de ijsberg. Het deel van de ijsberg dat zich onder water bevindt.

Analyse

De vader trok een conclusie op basis van het zichtbare deel van de ijsberg. Het enige criterium om te beoordelen of iemand goed kan korfballen, is voor hem het aantal punten dat iemand scoort. Wat als iemand uit een management van een bedrijf zo zou handelen? Los van het gevaar dat er verkeerde keuzes worden gemaakt die veel financiële impact kunnen hebben, zal deze manager intern ook snel door de mand vallen om het maar bij korfbaltermen te houden.

Als manager heb ik nooit zo gehandeld. Als ik wat hoorde, verifieerde ik dit eerst voordat ik zelf een uitspraak deed. Het was voor mij enkel een trigger om zelf te gaan monitoren en een conclusie te kunnen trekken op basis van feitelijke informatie. Wat er gezegd wordt is namelijk niet altijd gebaseerd op feiten. Soms is het wat mensen willen vinden. Ze horen iets wat hen wel past en nemen dit over. Zelf ben ik altijd heel voorzichtig geweest om iets te communiceren wat ik niet zelf heb kunnen verifiëren.

Bij deze verificatie is het belangrijk dat de informatie juist is, maar ook dat naar de juiste informatie wordt gekeken. Er moet eerst goed worden nagedacht welke informatie er nodig is om een uitspraak over het proces te doen. Wanneer we teruggaan naar het korfbal, dan is het aantal punten dat iemand scoort één van de criteria. Maar zeker niet het enige criterium.

Meting

In de voetbalsport is de trend waar te nemen dat statistieken een steeds belangrijkere rol gaan spelen. Tijdens wedstrijden wordt vaak het aantal expected goals weergegeven. Hier zit een berekening aan ten grondslag op basis van meerdere statistieken. Ook bij de scouting wordt steeds meer gebruik gemaakt van statistieken. Dit zal verder reiken dan alleen het aantal doelpunten dat iemand heeft gescoord.

Ook als we bij korfbal willen beoordelen hoe goed iemand is, zal naar meerdere statistieken moeten worden gekeken. Alleen het aantal punten dat iemand scoort, geeft geen volledig beeld. Onderstaand een aantal voorbeelden van competenties die gemeten kunnen worden:

• Hoe vaak komt iemand tijdens de wedstrijd in schotpositie?
• Welk percentage van de schoten gaat raak?
• Hoe vaak is er bezetting onder de korf op het moment van schieten?
• Hoe vaak brengt iemand een medespeler in schotpositie?
• Hoeveel ballen onderschept iemand?
• Hoeveel ballen vangt iemand af onder de korf?
• Hoe vaak kan iemand zijn of haar tegenstander op de korf schieten?

Meten is weten wordt er vaak gezegd. Hier zit zeker een belangrijke kern van waarheid in. Natuurlijk spelen er ook aspecten mee die niet meetbaar zijn, maar de meetresultaten geven wel een belangrijke richting. Hiermee wordt voorkomen dat er enkel wordt gestuurd op het zichtbare deel van de ijsberg.

De trend die gaande is in de voetbalsport, is niet geheel vreemd te noemen. De voetbalsport volgt hierin het bedrijfsleven. Daar spelen statistieken al jarenlang een belangrijke rol. Het monitoren van processen door te meten, te analyseren en te evalueren zit inmiddels bij veel bedrijven en ook managers in hun DNA. Alle bedrijven de gecertificeerd zijn voor ISO 9001 komen hier zelfs niet onderuit. Als de procesbenadering niet wordt toegepast, zal het bedrijf zich niet kunnen certificeren.

Procesbenadering

De norm ISO 9001:2015 is namelijk gebaseerd op de procesbenadering. Een belangrijke grondslag hierbij het is verbeteren van processen op basis van de evaluatie van gegevens en informatie. Om tot doeltreffende acties te komen, zal niet enkel op onderbuikgevoel kunnen worden gestuurd. Dit brengt zelfs grote risico’s met zich mee. Daarom vraagt de norm om processen te monitoren, te meten, te analyseren en te evalueren. In de industrie gebeurt dit veelvuldig en is deze werkwijze niet meer weg te denken. Plan, do, check, act is het cyclus wat continu wordt doorlopen.

Wilt u meer informatie over de dienstverlening van Quality Management Support Slagter of bent u nieuwsgierig geworden wat QMSS voor u kan betekenen? Neem dan vrijblijvend contact op.